Studeren met dyslexie

Tenminste één leerling in elke klas heeft last van dyslexie en gemiddeld twee klasgenoten hebben ernstige lees- of schrijfproblemen. Als je dyslexie hebt is de basistechniek van schriftelijk taalgebruik geen automatisme geworden, maar een aandachtvragende activiteit gebleven. Voor leerlingen (en studenten) met dyslexie betekend dit dat zij in het algemeen 2 tot 3 keer zoveel tijd moeten investeren in het bestuderen van teksten en het schrijven van praktische opdrachten, handelingsdelen, essays ed. dan andere leerlingen. Dyslexie is niet gebonden aan de intelligentie. Mensen met dyslexie kunnen dus net als mensen zonder dyslexie zowel laag, gemiddeld, als hoogbegaafd zijn. Ervaringen met IQ-test wijzen erop, dat studenten met dyslexie die het niveau van hoger onderwijs hebben weten te bereiken, bovengemiddeld intelligent zijn. De grootste geleerden en politici, zoals Leonardo da Vinci, Albert Einstein en J. F. Kennedy hadden dyslexie. Die jongens wisten handig om te gaan met hun dyslexie. Om in een verschriftelijkt schoolsysteem als het onze te kunnen functioneren, hebben leerlingen vaak allerlei strategieën ontwikkeld, waarmee ze hun problemen met lezen en schrijven kunnen ondervangen. Het besef 'niet dom te zijn', ook al werd dat vaak wel gesuggereerd, zorgde ervoor, dat zij hun sterke kanten inzetten bij het begrijpen en toepassen van de leerstof.

Bij leerlingen met dyslexie zijn er verschillende kenmerken. Voor docenten is het daarom niet gemakkelijk vast te stellen. Voor docenten lijkt het vaak te gaan om getalenteerde personen die onvoldoende gedisciplineerd tegenover hun opleiding staan. Veel leerlingen met dyslexie willen hun probleem liever verbergen uit angst voor onderschatting of stigmatisering. Als je dyslexie hebt kun je tegen de volgende problemen aanlopen:

• Een gemotiveerde en actieve leerling levert een opdracht in met een rommelige structuur en lay-out, eenvoudige formuleringen en incomplete antwoorden. 'Er komt niet uit wat er in zit.'

• Moeite hebben met 'even snel iets doorlezen'.

• Veel tijd nodig hebben voor huiswerk, opdrachten en toetsen.

• 'Stukjes' informatie soms helemaal kwijt zijn bij snelle opdrachten van veel nieuwe informatie

• Omdat een moeilijke tekst later bij het leren meer vragen oproept dan antwoorden geeft zal een leerling met dyslexie meer vragen stellen in de les. Een normale leerling zal denken; ik lees het straks wel even na.

• Moeite hebben met aantekeningen maken en overschrijven van het bord.

Dyslexie hebben heeft gelukkig ook positieve kenmerken:

• Dyslectische leerlingen hebben een groot inzicht in de vakinhoud. Ze denken niet zozeer vanuit de details, maar vanuit het overzicht. Deze kwaliteiten worden vaak niet voldoende zichtbaar als er alleen maar schriftelijk wordt getoetst.

• Ze zijn eerder gedegen opnemers van informatie - en kunnen die kennis dan ook toepassen - dan snelle leerders (en snelle vergeters).

• Afhankelijk van hun sterke kanten zijn leerlingen met dyslexie:

  • beeldende denkers

  • logische (systeem-)denkers

  • creatieve denkers

  • praktische probleemoplossers

Leerlingen met dyslexie hebben snel last van concentratieproblemen. De concentratie-problemen doen zich met name voor bij schriftelijke taken. Zowel kinderen als volwassenen met dyslexie kunnen zich vaak uitstekend concentreren, zolang... ze maar niet hoeven te lezen en te schrijven! Studeren vergt enorm veel hersenactiviteit en kost dus veel energie. Studeren met dyslexie is te vergelijken met het beoefenen van topsport. Wanneer je studeert en je hebt dyslexie, is het goed, je daarvan bewust te zijn. Om topsport te kunnen bedrijven heb je conditie nodig.

Als je dyslexie hebt is het handig als je je problemen kunt compenseren. Met verschillende hulpmiddelen is dat mogelijk. Een laptop bied voor veel dyslectici uitkomst. Je kunt er je aantekeningen overzichtelijk noteren en (later) uitwerken. Een laptop bied spelling- en grammaticacontrole bij tekstverwerkingsprogramma's. Je kunt teksten corrigeren; zinnen en stukken tekst kun je verplaatsen terwijl het uiterlijk van de tekst netjes blijft. Je hoeft niet te schrijven met de hand en het lezen vanaf een scherm gaat makkelijker. Als je auditief bent ingesteld is het handig om tekst naar spraaksoftware (Sprint Plus of Kurzweil 3000) te installeren zodat je teksten als MP3'tje kunt opslaan en naar een MP3-speler of iPod kopiëren.

Bron : Bovenstaande tekst is een bewerking van Nel Hoffmeester's 'Studeren met dyslexie'